«Σκοπός Μορφωτικός».
Συνάντηση εργασίας και ελπίδας στις φυλακές Τίρυνθας
Η συνάντηση εργασίας που πραγματοποιήθηκε το διήμερο 19-20 Απριλίου 2018 στις «Αγροτικές Φυλακές Τίρυνθας», είχε έναν χαρούμενο χαρακτήρα παρά το «βαρύ φορτίο» που έπρεπε να διαχειριστεί: ο λόγος για την εκπαίδευση στα καταστήματα κράτησης (αλλιώς φυλακές) και τη σημασία του ρόλους της για την κοινωνική επανένταξη όσων αποφυλακίζονται. Είχαν προηγηθεί, την Παρασκευή το πρωί, τα εγκαίνια της αίθουσας του Δημοτικού Σχολείου στα κτίρια του «Δικαστικού Καταστήματος Κράτησης Ναυπλίου» (Κλειστές φυλακές όπως συνηθίζουμε να τις λέμε) παρουσία του Υπ. Δικαιοσύνης κ. Στ.Κοντονή. Η αποσυμφόρηση της συγκεκριμένης φυλακής (είχε ξεπεράσει τα 700 άτομα), έδωσε τη δυνατότητα να οργανωθούν μαθήματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτόχρονα να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για νέες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις που διοργανώθηκαν κυρίως, από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και το Μεταπτυχιακό Τμήμα Θεατρικών Σπουδών. Έχω τονίσει και σε προηγούμενες παρουσιάσεις, το πόσο σημαντικός και καθοριστικός ήταν ο ρόλος της κ. Αλκ. Κοντογιάννη (Ομότιμης Καθηγήτριας και Διευθύντριας των μεταπτυχιακών σπουδών) στη δημιουργία και εξέλιξη αυτού του προγράμματος και των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στα δυο καταστήματα κράτησης. Η παρουσία του νέου Πρύτανη του Πανεπιστημίου κ. Αθ. Κατσή και του Προέδρου του Μεταπτυχιακού Τμήματος κ. Αστ. Τσιάρα υπογράμμισε ακόμη περισσότερο τη σημασία της συμμετοχής του Πανεπιστημίου στις εκπαιδευτικές παρεμβάσεις στα καταστήματα κράτησης και ταυτόχρονα, η παρουσία του Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής κ. Ευτ. Φυτράκη, συνέδεσε τη νέα αντεγκληματική πολιτική με τη σημασία που αποδίδεται παγκοσμίως στην εκπαίδευση των κρατουμένων.
Η «Συνάντηση της Τίρυνθας» είχε επομένως έναν διπλό σκοπό: να ενημερώσει για τις τάσεις και αποφάσεις σχεδιασμού μιας νέας σωφρονιστικής και αντεγκληματικής πολιτικής σε κεντρικό επίπεδο και να αναδείξει εκπαιδευτικές παρεμβάσεις και αποτελέσματα ενός πλούσιου προγράμματος που αναπτύχθηκε στα δυο καταστήματα κράτησης τα δυο τελευταία χρόνια. Σχετικά με το πρώτο, εκτός από την ομιλία του Γ.Γ κ. Ευτ. Φυτράκη, παρουσιάστηκαν (την δεύτερη ημέρα της συνάντησης) ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της νέας πολιτικής που επικεντρώνεται στην πολύμορφη εκπαίδευση των κρατουμένων. Η κ. Καλ.Δημητρούλη («Ο ρόλος της εκπαίδευσης στην προσωπική ανάπτυξη και την κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων»), η κ. Σ.Γιοβάνογλου («Η τέχνη στη φυλακή και η υποβοήθηση της κοινωνικής επανένταξης των κρατουμένων») και η κ. Φ. Μηλιώνη (Διευθύντρια «Επανόδου»), αναφέρθηκαν σε ιδιαίτερες πλευρές της «εκπαίδευσης στις φυλακές» που αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης λογικής πολιτικής παρέμβασης στο χώρο των φυλακών. Η Γ.Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής προσέφερε για τους λόγους αυτούς στους συμμετέχοντες, μια έκδοση με τίτλο «Αντεγκληματική Πολιτική: Παρόν και Μέλλον», στην οποία αναφέρονται αναλυτικά τα πεδία και οι μηχανισμοί για τις μεταρρυθμίσεις στο σωφρονιστικό μας σύστημα.
Ως προς το δεύτερο σκέλος των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στα δυο καταστήματα κράτησης, μετά μια αναλυτική παρουσίαση της κας Αλκ. Κοντογιάννη, οι Διευθυντές των δυο καταστημάτων κράτησης κ. Ευα. Κατερίνη, η οικοδέσποινα της διήμερης συνάντησης και ο κ. Ιω. Μπαρμπαγιάννης και οι αντίστοιχοι κοινωνικοί λειτουργοί Ευφρ. Γεραμάνη (Αγροτικό Κατάστημα Τίρυνθας) και Χρ. Παπαμήτρου/Ελ. Δούκα (Κ.Κ.Ναυπλίου), παρουσίασαν τις εκπαιδευτικές δράσεις που αναπτύχθηκαν στις αντίστοιχες φυλακές και τη σημασία τους για την κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων. Παρότι το πρόγραμμα που αναπτύχθηκε δεν έχει τη δομή ενός σχολικού μηχανισμού, όπως για παράδειγμα τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας που λειτουργούν σε οκτώ φυλακές της χώρας, εντούτοις αποδείχτηκε εξαιρετικά ωφέλιμο χάρη στον πλούτο της θεματολογίας του και στις πρακτικές (θεατρικό παιχνίδι, μουσική, δημιουργική γραφή, κ.ά) με τις οποίες εκφράστηκαν οι κρατούμενοι.
Το βράδυ της πρώτης ημέρας της «Συνάντησης» επεφύλασσε στους συμμετέχοντες μια συγκινητική έκπληξη καθώς μιας πολυμελής ομάδα κρατουμένων παρουσίασε ένα παραμύθι που έγραψαν οι ίδιοι και το απέδωσαν σε διάφορες γλώσσες. Όμως η απόδοση των στίχων του Λευτέρη Παπαδόπουλου (Σαν το μετανάστη, μουσική: Zulfi Livaneli), ήταν μια ξεχωριστά παρήγορη στιγμή που ένωνε τους «μέσα» και τους «έξω» σε μια κοινή προσπάθεια για έναν κόσμο χωρίς βία, χωρίς εγκλεισμούς, έναν κόσμο που συγχωρεί και ανοίγει διάπλατες αγκαλιές αποδοχής και αγάπης.
Σαν τον μετανάστη στη δική σου γη
μέρα νύχτα λύνεις δένεις την πληγή
κι όλα γύρω ξένα κι όλα πετρωμένα
και δεν ξημερώνει να `ρθει χαραυγή
(Γ.Κόνδης)
