ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ  ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Δεξαμενή ιδεών για τα θεατρο-παιδαγωγικά προγράμματα τέχνης που οδηγούν στη συν-γραφή

Τα προγράμματα αυτά αφορούν σε όλες τις ηλικίες, μπορεί να είναι ποικιλόμορφα, να κινηθούν σε μια διάσταση ή σε πολλές, μπορεί να γίνουν από συγγραφείς, εκπαιδευτικούς, θεατρολόγους, εμψυχωτές ομάδων, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους και καλλιτέχνες ή εμπνευσμένους - δημιουργούς. Μπορεί να γίνουν από εσάς ή από μεταπτυχιακούς ή προπτυχιακούς φοιτητές ή από καθηγητές (αυτό θα το ζητήσετε από το Πανεπιστήμιο). Μπορεί να γίνουν μια φορά , μπορεί να γίνουν δυό τρεις ή περισσότερες.  Μπορεί να γίνουν σε μια αίθουσα ή αυλή σχολείου, σε μουσείο,  σε δρόμο, σε πεζόδρομο, σε πλατεία, σε λαϊκή αγορά, σε γήπεδο, σε παιδική χαρά, σε αίθουσα συνάθροισης, σε μπαρ, σε συνεργείο και όπου αλλού δρα η ζωή και συναντιέται το εγώ με το εσύ. Τόπος για γραφή και συν-γραφή επομένως μπορεί να είναι μια αίθουσα σχολείου, αλλά και ένας επαγγελματικός χώρος όπως ελαιουργείο, εργοστάσιο, ξυλουργείο, πατητήρι, ένας τεχνητός χώρος όπως αυλή, πεζόδρομος  ή  ένας φυσικός χώρος όπως μια παραλία, ένα αμπέλι, ένας κήπος και ό,τι διαθέτει η κάθε περιοχή. Δημιουργείστε μια γωνιά εργασίας που να εμπνέει εσάς και την ομάδα σας, για εσάς και την ομάδα σας.

Στόχος είναι να προκαλέσουμε με ένα ή περισσότερα ερεθίσματα την ανάδυση και έκλυση της δημιουργικότητας μικρών και μεγάλων μελών της κοινωνίας μας, η οποία αμέσως θα μορφοποιηθεί σε γραφή ή συν-γραφή.

Το πρόγραμμα που θα πραγματοποιήσουμε θα μας οδηγήσει εκτός των άλλων να γράψουμε ένα μικρό κείμενο σύμφωνα με τα μηνύματα ή τις οδηγίες στη ελληνική γλώσσα ή τη μητρική μας (αν είναι άλλη) ή τη γλώσσα που προτιμάμε, καθένας μόνος του ή ομαδικά, πάνω σε ένα υλικό ή πολλά όπως σε χαρτιά μεγάλα ή μικρά, σε άχρηστα πεταμένα χαρτόνια συσκευασίας, ντενεκέδες, άχρηστα πλαστικά, νάυλον λουρίδες κουτιά, κατασκευές που δημιουργούμε πάνω σε ένα χαρτί ή σε πολλά διαφορετικά που κολλάμε το ένα πάνω στο άλλο π.χ. από εφημερίδες και κόλλα, γλυπτά, δέντρα, ανθρώπινες φιγούρες – γίγαντες, τεράστια σπίτια, λουλούδια, καρδιές, καράβια και ό,τι άλλο σκεφτείτε. Σε όλη την Αργολίδα θα δημιουργήσουμε προϊόντα γραφής  ή συν-γραφής, τα οποία μπορεί να αναρτηθούν σε προκαθορισμένους χώρους. Για κάθε πρόγραμμα συμπληρώστε το κατάλληλο έντυπο (θα σας το στείλουμε στο μέλλον μαζί με οδηγίες ή θα το αναζητήσετε στην ιστοσελίδα μας)  και μαζί στείλτε και φωτογραφίες των δημιουργιών της ομάδας σας (αν στείλετε και φωτογραφίες παιδιών παρακαλούμε εξασφαλίστε την έγκριση των γονιών ή ας μην φαίνονται τα πρόσωπα των παιδιών), προκειμένου να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Συμποσίου και σε blogs.
Τρόποι εργασίας:
Oι τρόποι εργασίας είναι αναρίθμητοι και εξαρτάται από τη δημιουργικότητα σας και το πόσο τολμηροί είσαστε. Φτιάξτε κάτι  ως βάση που να μην το έχει κάνει άλλος ή κάτι που το έχει κάνει κάποιος άλλος, αλλά το δικό σας ας είναι τελείως αλλιώτικο. Χρώματα, μπογιές, χαρτόνια, κουρέλια, χάντρες, τούλια, πλαστικά  και τολμήστε, γράψτε πάνω σε αυτά ένα δικό σας κείμενο, είναι η στιγμή να μπείτε στον μυθικό  χώρο της συν-γραφής.

Εργασία με τους συγγραφείς ή με ένα βιβλίο τους

• Μπορείτε να καλέσετε έναν συγγραφέα στο χώρο σας. Στην περίπτωση αυτή μπορείτε να συζητήσετε με το συγγραφέα, να του πάρετε συνέντευξη και να τη γράψετε. Μπορείτε όμως να γράψετε ένα κείμενο όπως εμπνευστήκατε από το βιβλίο του συγγραφέα που διαβάσατε ή σας αφηγήθηκαν.

• Μπορείτε να διαβάσετε με ή χωρίς τον συγγραφέα ένα απόσπασμα από βιβλίο του, μπορείτε να αυτοσχεδιάσετε θεατρικά πάνω στο απόσπασμα αυτό και να γράψετε μετά από αυτό που αυτοσχεδιάσατε.

• Μπορείτε να μοιράσετε φωτοτυπημένα κείμενα στα μέλη της ομάδας σας για να τα διαβάσουν, είναι αυτό που λέμε «αναλόγιο», να ζωγραφίσετε ένα κείμενό, να σχεδιάσετε τους πρωταγωνιστές σε μεγάλα χαρτόνια, να γράψετε ένα δικό σας κείμενο για το πως συνεχίζεται η ιστορία ή να γράψετε το βιογραφικό των πρωταγωνιστών, ή μια σχετική προσωπική σας ιστορία, να δημιουργήσετε ένα κουτί θησαυρού με λέξεις - κλειδιά   που βρήκατε  στο βιβλίο.

• Μπορείτε, αν διαθέτετε ένα αντίτυπο βιβλίου, να ανοίγει κάθε μέλος της ομάδας μια σελίδα στην τύχη και να επιλέγει μια λέξη, κατόπιν ανοίγει άλλη σελίδα και επιλέγει άλλη λέξη κλπ. Με τις λέξεις αυτές συνθέτει ένα ποίημα δικό του που εμπεριέχει τις λέξεις που επέλεξε.

• Δραματοποιείτε  κείμενα συγγραφέων με όποιο τρόπο επιθυμεί η ομάδα και μετά καταγράφετε τους ρόλους. Κατασκευάζετε ένα χώρο  και εκεί κολλάτε τα κείμενά σας ως σκηνικό.

• Με τις λέξεις των συγγραφέων παίζετε και δημιουργείτε «παγωμένες εικόνες», αφηγείστε μια ιστορία στηριζόμενοι στις λέξεις που βγάζετε από το κουτί και καταγράφετε τις ιστορίες σας.

• Γράφετε ένα διαφορετικό τέλος για το βιβλίο του συγγραφέα σας που ακούσατε, ή μια διαφορετική αρχή.

Δημιουργίες γραφής  με ένα ερέθισμα
• Μουσικό ερέθισμα. Είτε ακούμε ένα μουσικό κομμάτι, είτε αυτοσχεδιάζουμε με οργανάκια ή δημιουργούμε ήχους με αντικείμενα, μπορούμε μετά να γράψουμε μια ιστορία που μας ήρθε στο μυαλό. Αυτή η εργασία μπορεί να γίνει σε ομάδες ή ξεχωριστά από κάθε μέλος που συμμετέχει. Τις ιστορίες αυτές τις κολλάμε σε κούτες ή χαρτόνια περίεργα κομμένα ή οπουδήποτε στο χώρο μας συμφωνήσουμε. Ακόμα μπορούμε να τις κρεμάσουμε σε ένα σχοινάκι (μπουγάδα), ή να τις κολλήσουμε τη μια κάτω από την άλλη σε μια λουρίδα,  σε χαρτί αριθμομηχανής, ή να τις κρεμάσουμε από το ταβάνι.
• Εικαστικό ερέθισμα.Παίρνουμε φωτογραφίες από μουσεία της Αργολίδας , κάρτες από εικαστικούς που υπάρχουν στο διαδίκτυο ή σε ένα μουσείο, φωτογραφίες από εφημερίδες της περιοχής και γράφουμε μια ιστορία
• Ζωγραφίζουμε ατομικά ή ομαδικά τα όνειρά μας ή ένα δικό μας πρόσωπο που αγαπάμε πολύ ή ένα αγαπημένο μας αντικείμενο κά. Μετά γράφουμε μια ιστορία σχετική με αυτό που ζωγραφίσαμε ή τοποθετούμε τις ζωγραφικές μας  δυό – δυό, ή τρεις τρεις και φτιάχνουμε μια ιστορία που τις ενώνει. Αυτό γίνεται με συζήτηση και συμφωνία όσων ζωγράφισαν.
• Εφημερίδες και έντυπα. Φτιάχνουμε ιστορίες από αποκόμματα εφημερίδων ή λέξεων ή εικόνων. Τις ιστορίες μας τις προβάλουμε σε ένα πίνακα ή μια μεγάλη ζωγραφισμένη κούτα  … ψυγείου ή τις κολλάμε σε μια βάση ή σε χρωματιστούς κουβάδες ή σε ένα πεταμένο παράθυρο ή παντζούρι ή ό,τι ‘άλλο.
• Χαρτί του μέτρου. Στο χαρτί του μέτρου γράφουμε και ζωγραφίζουμε ιστορίες ή ποιήματα. Αυτό το χαρτί μπορεί να είναι σαν τα παλιά τα φιλμ του κινηματογράφου, να ρέει μονοκόμματο ή να το κόψουμε σε κομμάτια ή σε περίεργα σχήματα.
• Χαρτί κυματιστό (weil). Σχεδιάζουμε και κόβουμε μεγάλα σχέδια, π.χ. ένα τεράστιο καράβι και εκεί επάνω γράφουμε ή κολλάμε την ιστορία ενός περίεργου ταξιδιού μας, ή σχεδιάζουμε και κόβουμε ένα εργοστάσιο δηλαδή ένα μακρόστενο μεγάλο κτήριο όπου ζωγραφίζουμε και κολλάμε τα πορτρέτα όσων εργάζονται στο εργοστάσιο και από κάτω γράφουμε το βιογραφικό τους ή μια μέρα από τη ζωή τους ή τι συνέβη μέσα στο εργοστάσιο.  Μπορούμε να σχεδιάσουμε και να κόψουμε ένα τρένο με το οποίο  ταξιδεύουμε για κάπου και γράφουμε πάνω του τις «ιστορίες των επιβατών», ή σχεδιάζουμε το σπίτι μας πάνω στο χαρτί, το κόβουμε και πάνω του  γράφουμε και ζωγραφίζουμε τη δική μας ιστορία ζωής.
• Φτιάχνουμε τα δικά μας τεράστια βιβλία, το δικό μας αντικείμενο της συν-γραφής, π.χ. ένα μήλο μεγάλο που γράφουμε το παραμύθι της υγιεινής διατροφής, μια τεράστια καρδιά στην οποία γράφουμε την ιστορία των αγαπημένων μας προσώπων ή συνταγή αγάπης, φτιάχνουμε ένα κουτί που μετατρέπουμε σε βιβλίο των ονείρων μας ή χρωματιστά τεράστια σύννεφα και μέσα γράφουμε τις ιστορίες που φανταζόμαστε.
• Φτιάχνουμε το ημερολόγιο του τοίχου, ένα χαρτί  τεράστιο  όπου γράφουμε «ημέρες και έργα» της ομάδας μας, γράφει ο ένας μετά τον άλλον, μια γραφή συνεχείας.
• Φιλοτεχνούμε περίεργα και τεράστια βιβλία, το βιβλίο των συναισθημάτων, το βιβλίο ιστοριών αγάπης, το βιβλίο των ανάποδων ιστοριών, το βιβλίο με τις περίεργες ιστορίες, το  βιβλίο σκηνών καθημερινής τρέλας, το βιβλίο ιστοριών ζωής που αφηγούνται σε ένα ταξιτζή οι πελάτες τους, σε έναν οδοντογιατρό, σε μια δασκάλα, σε έναν αστροναύτη.
• Γράφουμε ιστορίες που συμβαίνουν σε μια πολυκατοικία όπου ζουν τα μέλη της ομάδας μας, ιστορίες που συμβαίνουν σε ένα ταξίδι στην Αλάσκα ή στο χωριό μας,  ή σε ένα καράβι που έχει προσαράξει.
• Παρατηρούμε ένα ζωγραφικό πίνακα και γράφουμε την ιστορία του, ξεχωρίζουμε ένα αντικείμενο μέσα στον πίνακα π.χ. ένα καπέλο και γράφουμε την ιστορία του.
• Μπαίνουμε σε μια αποθήκη και βρίσκουμε αντικείμενα, ή σε ένα συνεργείο ή σε ένα γραφείο καθηγητών. Κάθε αντικείμενο έχει την ιστορία του, τη γράφουμε και μπορεί με έναν περίεργο τρόπο να την κολλήσουμε πάνω στο αντικείμενο ή σε μια επιφάνεια ή σε ένα χώρο κενό.
• Βρίσκουμε ένα δικό μας αντικείμενο που είναι σημαντικό για μας ή ένα παλιό μας παιχνίδι. Γράφουμε την ιστορία του. Μπορούμε να εργαστούμε ομαδικά και από τις προσωπικές ιστορίες να συνθέσουμε μια ομαδική ιστορία που θα εμπεριέχει τις μικρές ιστορίες ή στοιχεία τους.
• Ανοίγουμε την ντουλάπα και βρίσκουμε ένα παλιό ρούχο μας. Το φέρνουμε στην ομάδα. Γράφουμε την ιστορία του.
• Γράφουμε σκηνές που εκτυλίσσονται σε ένα τοπικό λεωφορείο, «Αθήνα – Ναύπλιο», «Αργος – Λυγουριό», σε ένα τρένο, «Αθήνα Κωνσταντινούπολη», στο δρόμο, σε μια καφετέρια, σε ένα εστιατόριο, σε μια λαϊκή αγορά σε ένα νεκροταφείο, σε μια αποβάθρα τρένου.
• Παίρνουμε συνέντευξη για ένα θέμα π.χ. τοπική ιστορία, από τους γονείς μας, από γνωστούς μας, από το σχολείο μας. Μαθαίνουμε για τον τόπο μας και καταγράφουμε παραμύθια, ιστορίες, μύθους.
• Φτιάχνουμε βιβλία όπως «ιστορίες του τόπου μου», «παραμύθια του τόπου μου», «μαγειρικές του τόπου μου», «όνειρα του τόπου μου», «οι κάτοικοι της γειτονιάς μου» κά  
• Διαβάζουμε ένα βιβλίο ή μια ιστορία και γράφουμε ένα δικό μας μικρό βιβλίο με τους ίδιους ήρωες αλλά διαφορετική ιστορία, με τους ίδιους ήρωες, αλλά διαφορετικό τέλος, με τους ίδιους ήρωες αλλά διαφορετική αρχή.
• Καταγράφουμε τους δρόμους της γειτονιάς μας και γράφουμε ιστορίες με τα πρόσωπα – ήρωες που συναντιούνται σε μια φανταστική εποχή. Καταγράφουμε πινακίδες από καταστήματα και γράφουμε ιστορίες για κάθε μια από αυτές.
• Με παλιές φωτογραφίες που βρίσκουμε στο διαδίκτυο ή σε κάποιο ντουλάπι στο σπίτι μας ή ζητάμε να μας δώσουν οι δικοί μας, σχηματίζουμε ιστορίες αφού συνδυάσουμε τις φωτογραφίες με κάποιο ορισμένο τρόπο.
• Μαζεύουμε παλιές εφημερίδες τις οποίες ή χρησιμοποιούμε για να γράψουμε επάνω τους μια ιστορία ή με τα κείμενα και τις φωτογραφίες  συνθέτουμε δικές μας ιστορίες
• Γράφουμε - ζωγραφίζουμε διαφημίσεις.
• Δημιουργούμε συνθήματα που θα γράφαμε σε τοίχους, δημιουργούμε «ευχές για τον κόσμο» και τις γράφουμε σε επιφάνειες ή τετράγωνα χαρτιά ή χαρτιά του μέτρου ή τις κρεμάμε από ψηλά.

Καρτέλες με λέξεις
Μέσα σε μια κούτα συλλέγουμε λέξεις. Οι λέξεις μπορεί να αφορούν εμάς, τη ζωή μας, μπορεί να προέρχονται από ένα βιβλίο ενός λογοτέχνη ή από μια εφημερίδα ή να είναι λέξεις από το περιβάλλον μας, που τις γράψαμε παρατηρώντας τις πινακίδες της πόλης, τις οδούς, τις ταμπέλες των καταστημάτων κ.ά. Από αυτές τις λέξεις θα φτιάξουμε ιστορίες. Στη συλλογή μας προσθέτουμε εισιτήρια, κάρτες, χάρτες, διαφημιστικά και με όλα αυτά συνθέτουμε ιστορίες ταξιδιωτικές

Από τις  προτάσεις της κας Κατερίνας Παπανδριανού προτείνουμε:
• Γράφουμε όλοι μικρά ποιήματα ή χαϊκού και τα ανταλλάσσουμε μεταξύ μας ή χαρίζουμε ποιήματά μας σε άλλους που δεν το περιμένουν.
• Ανταλλάσσουμε ποιήματα τις ημέρες του Συμποσίου, όπως ανταλλάσσουμε και βιβλία. Τον πάγκο μας μπορούμε να τον τοποθετήσουμε έξω από το Τριανόν.
• Γράφουμε «σελίδες ημερολογίου» όπου καταγράφουμε τη ζωή μας.
• Γράφουμε στίχους δικούς μας και τους μελοποιούμε, όλοι μαζί τους  κάνουμε ραπ και τους συνοδεύουμε με χορογραφία - κίνησή μας

Αγαπητοί φίλοι, ελπίζω οι σημειώσεις αυτές να σας κάνουν να σκεφτείτε χιλιάδες δικές σας ιδέες, ώστε να δημιουργήσετε μια διαφορετική εκδήλωση δική σας, με την ομάδα σας. Η φαντασία σας είμαι σίγουρη ότι θα δημιουργήσει κάτι ωραίο, που θα είναι σημαντικό αν το απολαύσετε όλοι σας και αν ξυπνήσει μέσα σας η επιθυμία της συν-γραφής.
Αν η γραφή μας καταγράφει ζωή, επιθυμίες, αγωνίες, φόβους,  σχέδια και όνειρα, τότε ο κόσμος θα γίνει πιο δικός μας και ίσως καλύτερος.  
Εγκάρδια
Αλκηστις Κοντογιάννη

Ξεκινάμε με συλλογή περίεργων φωτογραφιών….. ή …………….

• Φτιάχνουμε ένα κατάλογο για ένα εστιατόριο που θα ανοίξουμε το καλοκαίρι για Γιαπωνέζους;
Το έργο αυτό γράφει ένα περίεργο όνειρο που είδα και που θα σας το γράψω ελληνικά.
• Φεύγω για ταξίδι και αφήνω ένα γράμμα στον παππού μου, αυτά τα ιδεογράμματα μου αρέσουν , αλλά λέω να το γράψω και ελληνικά.
• Είναι ένα γράμμα που έγραψε ένας ερωτευμένος κύριος, ονόματι  Αριό  Σουγκουνφού στην αγαπημένη του Σακαονάκα που έφυγε και θέλει  να την πείσει να γυρίσει πίσω. Τι γράφει αυτό το γράμμα;
• Είναι η διαθήκη μιας γιαγιάς προς την εγγονή της. Τι να λέει ;

• Ο φίλος μου έφυγε και βρέθηκαν πίνακές του. Θα γράψω μια ιστορία που έζησα με τον φίλο μου πριν μερικά χρόνια
• Κάθε ζωγραφικό έργο και μια ιστορία, διαλέγω ένα και γράφω.

• Αυτά είναι καρδιογραφήματα ανθρώπων που αγάπησαν. Διαλέγω ένα και γράφω μια ιστορία.

• Γράφω ευχές, γράφω τα όνειρά μου, γράφω μια επιθυμία μου, γράφω ένα τραγούδι.
• Γράφω μια συστατική επιστολή για έναν φίλο μου.

• Θα βρούμε έναν τοίχο μαύρο κι άραχνο και θα γράψουμε ποιήματα.
• Ο τοίχος των ελλείψεων. Γράφουμε ό,τι μας λείπει.
• Ο τοίχος των προσφορών. Γράφουμε λέξεις που προσφέρουμε στους άλλους και τους κάνουν καλό.
• Ποιήματα που χορεύουν. Λέξεις που δεν πιάνονται, λέξεις που πετάνε, λέξεις του νερού, λέξεις του χάρτη, λέξεις των αεροδρομίων, λέξεις της λαϊκής αγοράς, λέξεις του θεάτρου, κά.